VII 讲演与写作（Speech and Writing）

一般讲演（Speech in General）

(相关资料图)

大声地——with a loud voice—μεγαλῇ φωνῇ.

嗓音粗——rough voiced—τραχὺς τῇ φωνῇ.街谈巷议之事——what every one talks of—τὸ θρυλούμενον.与……交谈——to converse, argue with—διὰ λόγων ἔρχεσθαί τινι, εἰς λόγους ἰέναι τινι; διαλέγεσθαι.开始争论——to begin to argue—εἰς ἀγῶνα λόγων ἀφίκεσθαι.辱骂着——by way of insult—κατ’ ἐπήρειαν.他拿说不出口的坏话侮辱我——he abused me in most shocking language—ἐμὲ ῥητὰ καὶ ἄῤῥητα κακὰ ἐξεῖπε.说坏话——to speak ill of—ὀνείδη περιάπτειν.有来有往地论辩——to interchange arguments—λόγον δοῦναί τε καὶ δέξασθαι.争议点——the disputed points—τὰ ἀμφισβητούμενα.我们所谓的技术性内容——what we call technical—ἃ δὴ τεχνικὰ προσαγορεύομεν.鼓掌喝彩——to applaud—ἀνακροτεῖν τινι.赞同——to express approval of—ἀποδέχεσθαι.通过翻译来讲话——to speak through an interpreter—διὰ ἑρμηνέως λέγειν.长篇大论——to be long-winded—μακρηγορεῖν.口才好——a clever speaker—δεινὸς λέγειν, εἰπεῖν.[1]高谈阔论——to speak grandiloquently—καλλιεπεῖσθαι (柏拉图 Plat.)机智的——witty, clever—ἀστεῖος, εὐτράπελος.简洁精辟之言——a brief, pithy remark—ῥῆμα βραχὺ καὶ συνεστραμμένον.抖机灵——to say a smart thing—κομψεύεσθαι (柏拉图 Plat.)

公共演说——演讲风格（Public Speaking—Delivery）

公共演说家——public speakers—οἱ λογοποιοῦντες (德摩斯梯尼 Dem.), οἱ παριόντες.在公共场合讲话——to speak in public—δημηγορεῖν, παρελθεῖν πρὸς τὸ βῆμα.紧跟一段论证——to follow an argument closely—παρακολουθεῖν λόγῳ.我突然想到——it occurs to me—παρίσταταί (παρέστηκέ) μοι. / ἐς ἐπίνοιαν ἔρχομαι ὡς …我的演讲结束了——I have finished my speech—καταβαίνω, ἐξέρα τὸ ὕδωρ.即兴发言——to speak ex tempore—ἐξ ὑπογυίου, ἐκ τοῦ παραχρῆμα λέγειν.拿演讲讨好——to curry favour by one’s speeches—πρὸς χάριν δημηγορεῖν.（讲其它事做幌子）骗过……的耳朵——to cheat his hearers’ ears—κλέπτειν τὴν ἀκρόασιν (埃斯基涅斯 Æsch.)毫不讳言，畅所欲言——to speak without pretence—οὐδὲν ὑποστειλάμενος λέγειν; παῤῥησιάζεσθαι.在我的演讲时限内——during the time allotted for my speech—ἐν τῷ ἐμῷ ὕδατι.

（一段话的）含义——the sense (of a passage)—ἡ διάνοια (Plat.), ὃ νοεῖ ὁ λόγος.

他暗示说——he hinted, insinuated—ὑπῃνίττετο καὶ παρεδήλου.总之，长话短说——to sum up, put in shortly—ὡς ἐν κεφαλαίῳ, ὡς συνελόντι, ὡς συντόμως, ὡς ἐν συντόμῳ εἰπεῖν.简而言之——in short—ἑνὶ λόγῳ, ἐν κεφαλαίοις.总的来说——…speaking generally … —ὡς τὸ ὅλον, τὸ καθόλου εἰπεῖν, ὁλῶς δέ.在咱们之间才讲（这些话）——between ourselves—ὡς ἐν ἡμῖν εἰρῆσθαι.怎么会？——impossible! How could he?—πόθεν;但是（我本该知悉）——but I shall be told—ἀλλὰ νὴ Δία.我不会每件事都讲，我不详述——not to go into detail—ἵνα μὴ καθ’ ἕκαστα λέγω.明确地，直白地——expressly—διαῤῥήδην, ἄντικρυς.一个字也不（会说）——not a syllable—οὐδὲ γρῦ.他从不开口——he never opened his mouth—οὐ διῆρε τὸ στόμα.免得叫人听见说的——to prevent from getting a hearing—ἐκκλείειν τινὰ τοῦ λόγου τυγχάνειν.至于我们的邻居——我是说佛基斯人——as to our neighbours,—I mean the Phocians …—περὶ δὲ τῶν ἐγγύς,—λέγω δὲ τῶν Φωκέων.而证据是——now as proof of this—σημεῖον δέ.“我没什么说的”这个表达——the phrase, “I can’t say ”—τὸ οὐκ ἔχω εἰπεῖν.如索伦曾说——as Solon used to say—τὸ Σόλωνος.你问了个难题，我这种人没有答案——you have asked a hard question, one which a person like myself can find no answer for—χαλεπὸν ἤρου καὶ οἵῳ γε ἐμοὶ παντάπασιν ἄπορον.你说的好像有些道理——there seems to be something in what you say—δοκεῖς τι λέγειν.脱口而出——to have on the tip of one’s tongue—ἀνὰ στόμα ἔχειν.无法用语言形容的——indescribable—λόγου μείζων.那种惨状一个人没法用语言讲出来——words could not do justice to the deplorable state of affairs—οὐδ’ ἂν εἷς δύναιτ’ ἐφίκεσθαι τῷ λόγῳ τῶν ἐκεὶ κακῶν.这堵上了（他们的）嘴——this stops their mouths—τοῦτο ἐμφράττει τὸ στόμα.道理（或“某事的道理”）说服了——reason (or the reason of a thing), ratio evincit—ὁ λόγος αἱρεῖ.

简而言之——in a few words—διὰ βραχέων.引用——to quote, cite—εἰς μέσον φέρειν, προφέρειν, ἐπάγεσθαι.

写作风格——阅读（Style—Reading）

散文——prose—ψιλὸς λόγος (also in plur.——亦见于复数)用散文——in prose—ἄνευ μέτρου.用格律——in verse—ἐν μέτρῳ.悲剧作家——tragic poets—οἱ περὶ τραγῳδίαν ποιηταί (Plat.)带着诗律讲述——to tell of in verse—ἐν ἔπεσι ποιεῖν.我不会讲不切题的话——I will say nothing not to the point—οὐδὲν ἔξω τοῦ πράγματος λέξω.

这是题外话——this is a digression—ταῦτα πάρεργα τυγχάνει λεγόμενα; 对照 cf. ἐκβολὴν λόγου ποιεῖσθαι.（修辞学中的）夸张——exaggeration (in rhetoric)—δείνωσις.夸大其词——to exaggerate extravagantly—ὑπερβάλλων μεγαλύνειν.将懦弱（鲁莽和绝望）归咎于某人——to impute cowardice (rashness) to a man—καταγιγνώσκειν τινὸς δειλίαν (προπέτειαν καὶ ἀπόνοιαν).将传言散播在城邦中——to spread a report—διαδιδόναι, διασπείρειν λόγον, φήμην, εἰς πόλιν.传言风行——the report prevails—ὁ λόγος ἔχει, κατέχει.泄密——to blab out secrets—ἐκλαλεῖν.提及某事——to mention a thing—μνείαν τινὸς ποιεῖσθαι.[2]值得一提的——worth mention—ἀξιομνημόνευτος.[3]这讲的可不是寻常事——we are discussing no ordinary subject—οὐ περὶ τοῦ ἐπιτυχόντος ὁ λόγος.通过信件得知——to get informed by letter—δι’ ἐπιστολῆς πύθεσθαι.记录在案——to enter in a document—ἐγγράφειν εἰς γραμματεῖον.秘书、书记员——a clerk, secretary—ὁ γραμματεύς.（书籍）被拾阅，在流通中——to be in circulation (of books)—βαστάζεσθαι (亚里士多德 Arist.)印制——to print—对照 cf. ἀπομάσσω.阅读，研习——to read (to oneself), study—μελετᾶν βίβλιον (柏拉图 Plat.)（通常是出声地）朗读——to read (aloud, usually)—ἀναγιγνώσκειν.浏览——to read cursorily—ἐπιτρέχειν ἀναγιγνώσκων.口述（来让人复述）to read over a form of words (for another to repeat)—ὑπειπεῖν, ἐξηγεῖσθαι.

[1] 对照 δεινὸς πίνειν，“酒量好”；δεινὸς φαγεῖν，“贪吃”；ὀξὺς βλέπειν，“目光敏锐”。

Cf. δεινὸς πίνειν; δεινὸς φαγεῖν, a glutton; ὀξὺς βλέπειν, keen-sighted.

[2] 希腊语中随处可见的带 ποιεῖσθαι 的改述在修昔底德那里尤其常见，例如：

πλεῖν             = τὸν πλοῦν ποιεῖσθαι. “航行”λέγειν            = λόγους             ”         “讲话”διαιτᾶσθαι     = διαίταν              ”        “生活”πολεμεῖν       = πόλεμον           ”         “战斗”ληΐζειν           = λείαν                ”         “劫掠”ἐπιμελεῖσθαι = ἐπιμέλειαν        ”         “关心”σπουδάζειν   = σπουδὴν          ”         “努力”στρατεύειν    = στρατείαν         ”         “征战”

对照 ἀπόβασιν ποιεῖσθαι“下船”, μαρτυρίαν ποιεῖσθαι“作证”, πεῖραν ποιεῖσθαι“尝试”, ἀναγωγὴν ποιεῖσθαι“交还逃奴给卖主”或“溯因”, ὁμολογίαν ποιεῖσθαι“同意”, ἀπόδειξιν ποιεῖσθαι“证明”。

Paraphrases with ποιεῖσθαι, common in all Greek, are especially common in Thucydides; e.g.—πλεῖν             = τὸν πλοῦν ποιεῖσθαι.λέγειν            = λόγους             ”διαιτᾶσθαι     = διαίταν              ”πολεμεῖν       = πόλεμον           ”ληΐζειν           = λείαν                ”ἐπιμελεῖσθαι = ἐπιμέλειαν        ”σπουδάζειν   = σπουδὴν          ”στρατεύειν    = στρατείαν         ”Cf. ἀπόβασιν, μαρτυρίαν, πεῖραν, ἀναγωγὴν, ὁμολογίαν, ἀπόδειξιν, ποιεῖσθαι.

[3] 其它值得注意的带 ἄξιος 的复合词有ἀξιοθέατος“值得看的”, ἀξιοσπούδαστος“值得努力的”, ἀξιοθαύμαστος“值得惊奇的”, ἀξιόλογος“值得一提”, ἀξιόπιστος“值得相信的”, ἀξιόκτητος“值得拥有的”, ἀξιόχρεως“值得注意的”或“有用的”或“能够”或“值得……的”。

Other noticeable compounds of ἄξιος are ἀξιοθέατος, ἀξιοσπούδαστος, ἀξιοθαύμαστος, ἀξιόλογος, ἀξιόπιστος, ἀξιόκτητος, ἀξιόχρεως.

关键词： 高谈阔论 德摩斯梯尼 有来有往